روشهای جذاب سازی برنامه های دینی
بســــــــــــم الله الــــــــــرحمن الــــــــــــــرحیم
نکته 1) مهمترین هدف در تبلیغ، تاثیر گذاری بر رفتار و کردار مخاطب (خصوصا کودک و نوجوان) می باشد.
نکته 2) تاثیر گذاری بر رفتار و کردار به راحتی امکان پذیر نمی باشد مگر اینکه بتوان بر اندیشه و فکر مخاطب تاثیر گذاشت.
نکته 3) تاثیر گذاری بر اندیشه و فکر به راحتی امکان پذیر نمی باشد مگر اینکه بتوان عواطف و احساسات ظاهری مخاطب را تحریک کرد.
نتیجه: مراحل رسیدن به هدف نهائی در تبلیغ: 1 – تحریک عواطف و احساسات ظاهری
2 – تاثیر گذاری بر اندیشه و فکر
3 – تاثیر گذاری بر رفتار و کردار
مرحله 1) تحریک عواطف و احساسات ظاهری:
رعایت چند نکته یا اصل لازم است:
1 – لذت بخشی باید از برنامه ها لذت ببرد.
2 – شادی بخشی باید بخندد و شاد باشد.
3 – ایجاد شور و نشاط و هیجان باید جنب و جوش وتحرک و هیجان ایجاد شود.
4 – ایجاد مشارکت باید همه اعضاء را در برنامه ها شرکت داد.
5 – تنوع بخشی باید نوع برنامه ها را در اجراهای مختلف تغییر داد.
راه های تحریک عواطف و احساسات ظاهری:
1 – طرح معماهای جالب و جذاب:
1 – قرآنی: کتبی یا شفاهی- مشاعره با سوره ها ، آیات – کلمات متضاد- اعداد- میوه ها- خوراکیها- حیوانات و
2 – احکام 3 – شباهتها
4 – شعری 5 – هوشی
6 – ریاضی و اعداد 7 – تفاوتها و فرق ها
8 – سرگرم کننده 9 – چیستان و …
2 – استفاده از سرودها و اشعار دسته جمعی
در کلاس: برای ایجاد شور و نشاط و هیجان
برای ایجاد حالات معنوی
برای کنترل کلاس
در مراسمات معنوی مثل: نماز جمعه – شب قدر – شبهای جشن و … به جهت ایجاد حالات معنوی – تبلیغ برنامه ها و …
در اردو و کوهنوردی و …
روش اجرای شعر آقا ظفر: یک نفر با صدای خوش می گوید آقا ظفر و آقا ظفر
بچه ها جواب می دهند: بله بله
دوباره می گوید: نمره من نمره چند
بچه ها جواب می دهند: نمره تو نمره 1 یا 2 یا 3 یا …
بعد بیت مخصوص آن نمره را می خواند: مثل: یک من یکتا خدایه * دین حق چه با صفایه سپس بچه ها همه با هم می خوانند: همه از غم رها میشیم با خدا آشنا میشیم اگه ایمان و عمل داشته باشیم و … .
3 – استفاده از کارتهای کمک آموزشی
مانند کارتهای کمک آموزشی حاج آقای صالحی( 17 نمونه- مدیریت حوزه علمیه خواهران قم)
4 – استفاده از بازیهای فکری
درست کردن اشکال زبان انگلیسی(X-T-K-H-+) بازی حلقه ها – گره ها – تانگو و …( مجموعه بازی فکری خانواده 22 بازی)
نکات اجرائی:
1 – بچه ها را به گروه های مختلف تقسیم نمائید.
2 – در صورت امکان فقط یک نمونه از بازی ها را به اجرا بگذارید( یعنی از آن یک نمونه به تعداد گروه ها تهیه نمائید و به هر گروه یک عدد تحویل دهید.
3 – برای ایجاد رقابت سالم وقت تعیین کنید مثل اینکه بگوئید فقط 5 دقیقه وقت دارید هر گروهی زودتر انجام داد برنده می باشد.
4 – برای اینکه شور و نشاط بیشتری ایجاد شود از 1 تا 3 بشمارید. ( شمارش می تواند سر کاری باشد مثل 5/2 و 75/2 و …)
5 – ابتدا آنها را راهنمائی نکنید و فقط بگوئید که این شکل را درست کنید یا این دو حلقه را از هم باز کنید .
6 – زمانی که احساس کردید دارند نا امید می شوند و هیجانها فرو کش می کند ، یک راهنمائی کوچکی داشته باشید.
* راهنمائیها به صورت فرمولی باشد بهتر است.
فرمول اول: راهی را که یک بار رفتی و دیدی خطا است دوباره تکرار نکن.
فرمول دوم: یکی از مهره ها مهره اصلی است .
فرمول سوم: در بعضی از بازیها در مهره اصلی قسمت خالی نباید پر شود.
فرمول چهارم: در هیچ شرایطی نا امید نشوید.
7 – در آخر یک بار برای هر گروهی بدون اینکه ببینند بازی را انجام دهید و از آنها بخواهید که یک لحظه ببینند تا امید پیدا کنند و سپس به سرعت آن را به هم بزنید.
8 – این بازی ها مستقیم خود شما را درگیر نکند سعی کنید در مراحل سوم و چهارم به بعد یکی را مسئول اجرای این بازیها قرار دهید.
9 – بازی ها حتما گروهی انجام بگیرد تک نفره کم اجرا شود.
10 – جواب را به راحتیندهید.
5 – استفاده از ریتم و آهنگ جذاب و سنگین برای ارائه روایات
نکات: 1 – به بچه ها بگوئید من 3 بار حدیث را می خوانم شما فقط گوش دهید تا کامل یاد بگیرید.
2 – مرتبه چهارم از آنها بخواهید تا با شما همخوانی کنند.
3 – بار 5 خودشان بخوانند.
4 – به دو گروه تقسیم کنید یک قسمت از روایت را گروه اول و قسمت دوم را گروه دوم بلند و هماهنگ بخوانند.
5 – برای اینکه با هم هماهنگ باشند از 1 تا 3 بشمارید. ( شمارش می تواند سر کاری باشد مثل 5/2 و 75/2 و …)
6 – ترجمه را هم چند بار هماهنگ با هم بخوانند.( گاهی اوقات با صدای آدم آهنی بخوانند)
7 – از چند نفر بخواهید که حدیث یا ترجمه را یک نفره با آهنگ بخواند.
8 – از چند نفر بخواهید که معنی حدیث را توضیح دهند.
9 – ما بین خواندن و تکرار بچه ها باید نکات خیلی جالب و آموزنده از داستانها و روایات و خاطرات و … بیان شود تا روایت در ذهن بچه ها ماندگار تر شود.
حضرت علی (ع) فرمود:
بادِرِ الفُرصَه(2) قَبلَ اَن تَکونَ غُصَّه(2) فرصتها را دریابید قبل از آنکه غصه بخور ید.
6– استفاده از بعضی از ذکرهای قرآنی و تواشیح …
سلامٌ سلامٌ سلامٌ سلام علی المصطفی وَاهلِ بیتِ الکِرام
7 – استفاده از طراحی برای آموزش روایات.
نمونه: یک کوه روی تابلو بکشید – سوالات مختلفی بپرسید که آیا می شود یک نفر این کوه را به تنهائی جای دیگری منتقل کند. با یک لودر چطور؟ با 100 تا چطور؟ با هلی کوپتر چطور؟ و ….
حضرت علی(ع) فرمود:
مومن باید مثل کوه ، محکم و استوار باشد
المومن کالجبل الراسخ
*استفاده از خاطرات شهدا در این گونه موارد برای توضیح روایت خیلی تاثیر گذار می باشد.
8- استفاده از نمایش برای آموزش روایات یا موضوعات دینی مختلف .
9 – استفاده از کارتهای امتیاز
تذکرات:1 – کارتهای امتیازی 10 – 20 و 30 امتیازی باشد.
2 – در رنگهای مختلف و روی مقوا پرینت گرفته شود. ( پشت کارتها می توان تبلیغات کلاسها یا … و یا جوایز ویژه را ثبت کرد)
3 – تمام امتیازات ابتدا در دفتر حضور و غیاب ثبت شود.( باید به بچه ها هم گفته شود که امتیازات همه در این دفتر ثبت می شود)
4 – هر 2 هفته یک بار با حضور بچه ها ، امتیازات جمع بسته شود .
5 – طبق جمع بندی امتیازات 1 یا 2 کارت به افراد داده شود و در دفتر هم ثبت شود و از آنان خواسته شود تا از آنها محافظت نمایند.
6 – پشت تمام کارتها باید توسط مربی امضاء شود و بعد اعطاء شود.( با خودکار آبی یا قرمز یا سبز)
7 – برای جوایز ویژه و … ویترین شیشه ای جالبی تهیه شود تا جوایز همیشه در معرض دید بچه ها باشد.
8 – حتما باید چند جایزه ویژه برای هر مقطع که ارزش خیلی زیادی برای آن بچه ها داشته باشد تهیه و تبلیغ شود.
ملاکها و شیوه های اعطای امتیاز در کلاسها:
|
ردیف |
ملاکهای ارزیابی |
امتیاز مطلوب |
توضیحات |
|
1 |
تکمیل فرم رضایت والدین |
40 |
فقط یک بار در آخر دوره از پدر یا مادر تحویل گرفته شود. |
|
2 |
حضور والدین در جلسه هم اندیشی اولیاء |
3 |
هر جلسه حضور پدر 3 امتیاز. هر جلسه حضورمادر 3 امتیاز. حضور برادر یا خواهر ممنوع. اصرار بر حضور پدرها نشود. برای کسانی یا پدر یا مادر ندارند امتیاز ویژه قرار داده شود. |
|
3 |
حضور فعال در هر جلسه |
2 |
حضور 1 امتیاز و فعالیت هم 1 امتیاز |
|
4 |
جواب دادن به سوالات شفاهی |
2 |
سعی شود سوالات از مطالب جلسه قبل باشد. به معماهای سر کاری امتیاز داده نشود. سوالات نه خیلی سخت و نه خیلی آسان باشد. |
|
5 |
انجام تکالیف در منزل |
5 |
تحقیقی و نوشتاری یا عملی و رفتاری با تایید پدر یا مادر |
|
6 |
نوشتن جزوه |
10 |
فقط یک بار در آخر لحاظ شود. البته سعی شود در طول برگزاری کلاسها چند بار جزوه ها دیده شود و در آخر امتیاز کلی داده شود. |
|
7 |
آزمون نهائی |
40 |
فقط یک بار در آخر دوره برگزار شود. رسمی و جدی برگزار شود. با پذبرائی خوب و فضا سازی مناسب آزمون لذت بخش شود. |
|
8 |
امتیازات ویژه – نماز جماعت و جمعه و … |
– |
اگر کسی نیامد هیچ امتیازی را از دست نداده ولی اگر کسی بیاید امتیاز می گیرد. افرادی انتخاب شوند تا حضور بچه ها را ثبت نمایند. |
فرم امتیاز دهی والدین به فرزندان
نام و نام خانوادگی: کلاس:
|
ردیف |
ملاکهای ارزیابی |
امتیاز مطلوب |
امتیاز برآورد |
توضیحات |
|
1 |
اهمیت به نماز |
8 |
|
|
|
2 |
رعایت ادب و اخلاق |
8 |
|
|
|
3 |
حرف شنوی از پدر و مادر |
8 |
|
|
|
4 |
تمرین و انجام تکالیف |
8 |
|
|
|
5 |
رعایت نظم وانضباط |
4 |
|
|
|
6 |
اهمیت به کلاس ها |
4 |
|
|
|
7 |
جمع امتیازات |
40 |
|
|
میزان تاثیر گذاری کلاسها بر فرزند دلبند شما: عالی: خیلی خوب: خوب: متوسط: ضعیف:
لطفا با ارائه پیشنهادات و انتقادات خود ما را هر چه بیشتر یاری بفرمائید.
امضاء والدین:
نکات مهم جلسات هم اندیشی والدین:
1 – در اولین جلسه برنامه خیلی خوب و جذاب اجرا شود تا پدر و مادرها بیشتر به جلسات هم اندیشی تمایل پیدا کنند.
2 – حتما مسائل مهم تربیتی باید مطرح شود.
3 – حتما به پدر ها و مادر ها بها داده شود در اداره جلسات سهیم باشند ، نظر بدهند ، نقد نمایند .
4 – مسابقات ویژه ای برای آنها اجرا شود.
5 – امتیازات خاصی به آنها داده شود. (مثلا تاکید شود که اگر کسی بیشترین امتیاز را داشته باشد کمک هزینه سفر به مشهد مقدس به او داده خواهد شد).
6 – تکالیف متناسب و جالبی از آنها خواسته شود.
7 – راه کارهای خوب در زمینه های تربیتی از آنها گرفته شود.
8 – شیوه های پر کردن فرم امتیاز دهی والدین بیان شود.
1 – اصلا فرم را به بچه هایتان ندهید.( حتی نشان ندهید)
2 – بعضی اوقات ملاکهای امتیاز را برای بچه ها یاد آوری نمائید نه همیشه .
3 – زمانی که از دست آنها عصبانی شدید اصلا بحث امتیازات را پیش نکشید .
4 – دقت بیشتری داشته باشید و سخت گیری نمائید( البته گاهی اوقات باید انعطاف خوبی داشته باشید تا فرزندتان را متعادل کنید).
5 – اگر گریه کرد و گفت امتیازم را کم نکن : بگوئید حالا ببینم چی می شود؟ و …
6 – همه چیزهائی که در امتیاز دادن از آنها انتظار داریم باید خودمان رعایت کنیم .
* باید توجه داشت که با این برنامه هم روی دانش آموزان وهم روی پدر ها و مادرها می توان تاثیر بسیار زیادی گذاشت.
* از این برنامه برای بچه های خودتان هم استفاده نمائید.
10 – اجرای مسابقات و بازیهای گروهی:
نکات: 1 – اجرای بعضی از این مسابقات نیازمند یک مدیریت خوب و عالی است اگر احساس می کنید که نمی توانید اجرا نکنید.
2 – اگر دیدید که جلسه دارد به هم می خورد و از کنترل خارج شده است سریع یا بازی را تغییر دهید یا با طرح یک معمای جذاب و یا خواندن شعر و … دوباره جلسه را کنترل کنید.
3 – باید از هر فرصتی استفاده کرد تا نکته ای تاثیر گذار به بچه ها انتقال داد مخصوصا زمانی که در بازی به اوج لذت برسند.
4 – اکثر بازی ها باید گروهی و چند نفره اجرا شود.
5 – حتما باید رقابت سالمی ایجاد شود.
1 – هب بازی:1 – دو نفر روبروی هم – دو گروه روبروی هم – یگ گروه بصورت طولی و …
2 – در بازی بصورت روبروی هم باید باصدای بلند و خیلی سریع بگویند و الّا سوخته اند.
3 – به جای کلمه هب می توان از کلمات دیگر استفاده کرد: مثل: سلام( البته دست باید روی سینه قرار بگیرد وخم هم نشود)یا مثل احترام نظامی و گفتن بله قربان ( دست بگیرد ، پا هم بکوبد) و …
4 – از اذکار و عبارات مقدس استفاده نشود چون حالت مسخره و بی حرمتی به آن می شود.
2 – وکیل بازی: نفر سمت راست یا چپ هر کس وکیل او می شود – از هر کس سوال شود باید وکیلش پاسخ بدهد.
سوالات می تواند سر کاری یا آموزشی باشد – وکیل باید اطلاعات خودش را بگوید – برخی سوالاتی که تصور می شود جزء مسابقه نیست از آنان پرسیده شود مثل: الان از شما باید بپرسم.
3 – بله ، خیر: جواب ها باید عکس داده شود.
4 – توپ شیطان
نکات: 1 – بچه ها دور هم حلقه بزنند.
2 – توپی از یک نقطه به گردش در می آید.( دست به دست می چرخد یا از سمت راست یا سمت چپ)
3 – همه باید این شعر را با صدای بلند و هماهنگ بخوانند.
این توپ توپ شیطونه بپا تو دستت نمونه
تو دست هر کی بمونه از بازی بیرون می مونــــــــه 4 – هرکس همراهی نکند وشعر رابلند نخواند ، می سوزد.
5 – نـــــــه آخر که گفته می شود توپ دست هر کسی باشد می سوزد.
6 – هر کس توپ را پرتاب کند می سوزد.
7 – هر کس توپ را نگیرد می سوزد.
5 – نگه داشتن توپ با انگشت یا روی قوزک پا و … وحرکت کردن با همان صورت.
6 – پنالتی با چشم بسته
7 – سیب خوری بدون کمک دست
8 – باد کردن بادکنک بدون کمک دست
9– از 1 تا 50 بر عکس و سریع شمردن.( زمان گرفته شود تا معلوم شود چه کسی برنده است)
10 – بی نقطه نویسی( جملاتی که نقطه زیاد دارند استفاده شود)
11 – نوشتن از چپ به راست
12 – خواندن متن با یک نفس
13 – آب خوردن در حال رکوع
14 – پیام رسانی با دهان بسته
15 – آبرسانی با لیوان بر روی سر
16 – آبرسانی دو نفره باتشت
17 – مسابقه آینه(تقلید)
18 – جمله نویسی یا نقاشی با چشم بسته
19 – طناب کشی
20 – گفتن وتکرار جملات سخت مانند: شش سیخ کباب ، شیخ چسمه سر ، سیخی شش هزار
21 – راه رفتن روی قوطی
22 – بطری نوشابه خانواده پر از آب را روی کف دست قرار دادن و طی کردن مسیر مشکل.
23 – هد زدن با توپ
24 – رو پائی زدن با توپ
25 – هدف گیری با توپ
26 – بازی با دارت آهن ربائی
27 – انجام دادن شیرین کاریها از سوی بچه ها ( البته باید قبلا تست شود که نکته منفی نداشته باشد.)
28 – جوابها، بله – خیر – آره – نه و … از این قبیل نباشد.
11 – نقاشی و رنگ آمیزی (طرح های آماده و …)
تصویر زیر را رنگ آمیزی کنید و بنویسید دوست دارید خانه شما چطورباشد؟
تصویر بالا را رنگ آمیزی کنید و بنویسید دوست دارید به کجا و با چه وسیله ای مسافرت کنید؟
مرحله2) تاثیر گذاری بر اندیشه و فکر
رعایت چند نکته یا اصل لازم است:
1 – تفکر برانگیزی باید کاری کرد که بچه ها به فکر فرو بروند.
2 – ایجاد روحیه طرح سوال باید کاری کرد که بچه ها سوالات زیادی بپرسند.
3 – آگاهی بخشی باید کاری کرد که بچه ها نسبت به خیلی مسائل آگاهی پیدا نمایند.
4 – تمرکز بخشی باید کاری کرد که بچه ها فقط به یک چیز فکر کنند.
5 – تذکر دهی باید نکات و مسائل مهم مورد نیاز بچه ها را به آنها تذکر داد.
راه های تاثیر گذاری بر اندیشه و فکر:
1 – طرح سوال و معما
2 – استفاده از تصاویر و عکس ها
3 – استفاده از بازیهای فکری
4 – اجرای مسابقات و بازیهای گروهی ( بله ، خیر- وکیل بازی- هب بازی و …)
5 – اجرای مسابقات کتبی
1 – نوشتن شیرین ترین خاطره
2 – نوشتن تلخ ترین خاطره
3 – ابتدا با گفتن یک خاطره تلخ یا شیرین باید زمینه سازی کرد.
amooakhavan.ir
09127482911