بسمه تعالی
احکام عددی 5
نمازهاى واجب یومیه در پنج وقت است: صبح، ظهر، عصر، مغرب و عشاء.
ارکان نماز پنج چیز است که اگر یکى از آنها کم یا زیاد شود یا انجام نگیرد، عمدى باشد یا سهوى (فراموشى، جهالت و…)، نماز باطل مى شود:
1. نیت; باید نماز را به نیت «قربه الى الله» یعنى براى انجام فرمان خداوند عالم به جا آورد.
2. تکبیره الاحرام; گفتن الله اکبر در اول هر نماز، که باید بعد از نیت انجام گیرد.
3. قیام; ایستادن (ایستادنى که به طرفى خم نشود و بدن بدون حرکت باشد و به جایى تکیه نکند و هر دو پا روى زمین باشد) و آن دو قسم است: الف) رکنى و آن ایستادن در موقع گفتن تکبیره الاحرام و قیام پیش از رکوع است. ب) غیر رکنى در موقع خواندن حمد و سوره و قیام بعد از رکوع است.
4. رکوع; خم شدن به طورى که دستها بر زانوها قرار گیرد.
5. سجده; گذاشتن پیشانى روى مهر (خاک یا سنگ و یا هر چیز دیگرى که سجده بر آن صحیح است) و قرار گرفتن دو دست، سر دو زانو و سر انگشت بزرگ پاها روى زمین.[1]
نماز میت داراى پنجتکبیر به شرح ذیل است[2] :
1. بعد از نیت و تکبیره الاحرام بگوید: «اَشهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ وَ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّهِ(صلى الله علیه وآله وسلم)».
2. بعد از تکبیر دوم بگوید: «اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد».
3. بعد از تکبیر سوم بگوید: «اَللّهُمَّ اغْفِر لِلمُؤمِنینَ وَ المُؤمِنَاتَ»
4. بعد از تکبیر چهارم اگر میت مرد است بگوید: «اَللّهُمَّ اغْفِر لِهذا المَیِّتِ»و اگر زن است بگوید:«اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِهذِهِ الْمَیِّتِ»
آب مطلق پنجقسم است: کر; قلیل; جارى; باران; چاه.[3]
این آبها با آب قلیل متفاوت است. زیرا چیز نجس را با یک بار شستن پاک مى کنند. نیز اگر چیز نجس به آنها برسد، نجس نمى شوند; مگر اینکه بو یا رنگ یا مزه آن تغییر کند; اما آبهاى قلیل و مضاف این خصوصیت را ندارند. با آب قلیل در مواردى سه بار و گاهى هفت بار باید چیز نجس را شست. دیگر اینکه به محض رسیدن ذره اى از نجاست به آب قلیل، تمام آب حتى ظرف آن نجس مى شود.[4]
پنج چیز بر جنب و کسى که در حکم آن است، حرام است:
1. رساندن جایى از بدن به خط قرآن یا نامهاى خدا و پیامبران و ائمه معصومین(علیهم السلام).
2. رفتن به مسجد الحرام در مکه و مسجد النبى(ص) در مدینه; حتى اگر از درى داخل شود و از در دیگر خارج گردد.
3. توقف در مساجد دیگر، اما اگر از یک در داخل شود و از در دیگر بیرون برود یا براى برداشتن چیزى داخل مسجد برود و توقف نکند، اشکال ندارد.
4. گذاشتن چیزى در مسجد.
5. خواندن سوره هایى که سجده واجب دارد، حتى اگر یک کلمه بلکه یک حرف از این سوره ها باشد.[5]
سربریدن حیوان پنجشرط دارد:
1. کسى که سر حیوان را مى برد چه مرد باشد چه زن باید مسلمان باشد (و اظهار دشمنى با اهل بیت پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم) نکند) و بچه مسلمان هم اگر ممیز باشد، یعنى خوب و بد را بفهمد مى تواند سر حیوان را ببرد.
2. سر حیوان را با چیزى ببرند که از آهن باشد ولى چنانچه آهن پیدا نشود (و طورى باشد که اگر سر حیوان را نبرند مى میرد) با چیز تیزى که چهار رگ آن را جدا کند مانند شیشه و سنگ تیز، مى شود سر آن را برید.
3. در موقع سر بریدن، جلو بدن حیوان رو به قبله باشد (و کسى که مى داند باید رو به قبله سر ببرد) اگر عمداً حیوان را رو به قبله نکند
حیوان حرام مى شود ولى اگر فراموش کند یا مسأله را نداند یا قبله را اشتباه کند یا نداند قبله کدام طرف است یا نتواند حیوان را رو به قبله کند اشکال ندارد.
4. وقتى مى خواهد سر حیوان را ببرد یا کارد به گلویش بگذارد، به نیت سر بریدن، نام خدا را ببرد و همین قدر که بگوید «بسم الله» کافى است و اگر بدون قصد سربریدن نام خدا را ببرد، آن حیوان پاک نمى شود و گوشت آن هم حرام است، ولى اگر از روى فراموشى نام خدا را نبرد اشکال ندارد.
5. حیوان بعد از سربریدن حرکتى بکند. اگرچه مثلاً چشم یا دم خود را حرکت دهد، یا پاى خود را به زمین بزند که معلوم شود زنده بوده است.[6]
نماز آیات در هر رکعت پنجرکوع دارد.[7]
در رکعت اول نماز عید فطر و قربان پنجقنوت مستحب است.[8]
آبى را که با آن مخرج بول یا غایط را مى شویند با پنجشرط پاک است. 1. بو یا رنگ یا مزه نجاست را نگرفته باشد 2. نجاستى از خارج به آن نرسیده باشد 3. نجاست دیگرى مانند خون با بول یا غایط بیرون نیامده باشد 4. ذره هاى غایط در آب پیدا نباشد 5. بیشتر از معمول نجاست به اطراف مخرج نرسیده باشد.[9]
در پنج نماز اذان ساقط مى شود:
1. نماز عصر روز جمعه.
2. نماز عصر روز عرفه.
3. نماز عشاء شب عید قربان براى کسى که در مشعر الحرام باشد.
4. نماز عصر و عشاء زن مستحاضه.
5. نماز عصر و عشاى کسى که نمى تواند از بیرون آمدن بول و غایط خوددارى کند.[10]
ارکان نماز پنجچیز است. 1. نیت; 2. تکبیره الاحرام; 3. قیام متصل به رکوع; 4. رکوع; 5. دو سجده;[11]
کمترین عدد لازم براى انعقاد نماز جمعه پنجنفر است که یکى از آنها امام جماعت است.[12]
اول ماه به پنجچیز ثابت مى شود: 1. خود انسان ماه را ببیند. 2. عده اى که از گفته آنان یقین پیدا مى شود بگویند ماه را دیده ایم. 3. دو مرد عادل بگویند که ماه را دیده ایم. 4. سى روز از اول ماه بگذرد. 5. حاکم شرع حکم کند که اول ماه است.[13]
بر معتکف پنجچیز حرام است:
1. استفاده از عطریات و گیاهان خوشبو.
2. خرید و فروش.
3. جدال در امور دینى و دنیوى براى اظهار فضل.
4. هرگونه استفاده شهوانى از جنس مخالف حتى همسر.
5. خودارضایى.[14]
پنج چیز از نظر برخى از مراجع تقلید خمس ندارد: 1. ارث 2. مهریه 3. بذل زن به مرد براى طلاق خُلع 4. دیه 5. جهیزیه.
افرادى که به واسطه ازدواج بر پسرها محرم مى شوند پنجدسته اند: 1.همسر 2. مادر همسر 3. دختر همسر (در صورتى که با آن زن آمیزش کرده باشد و عقد به تنهایى سبب محرمیت با دختر زن نمى شود) 4. زن پدر 5. زن پسر (عروس)[15]
افرادى که به واسطه ازدواج بر دخترها محرم مى شوند عبارتند از: 1.شوهر 2. پدر شوهر 3. پسر شوهر 4. شوهر مادر (به شرط آن که آمیزش کرده باشند) 5. شوهر دختر (داماد).[16]
براى پنجچیز مى توان نماز را شکست: 1. جلوگیرى از ضرر مالى 2.حفظ جان در صورتى که بدون شکستن نماز ممکن نباشد 3. در وسعت وقت مشغول نماز باشد و طلبکار طلب خود را مطالبه نماید و اداى بدهى بدون شکستن نماز ممکن نباشد 4. در بین نماز بفهمد مسجد نجس شده چنانچه وقت نماز وسعت دارد باید نماز را بشکند و مسجد را تطهیر کند 5. اگر پیش از آن که به اندازه رکوع خم شود یادش بیاید که
اذان و اقامه را فراموش کرده چنانچه وقت نماز وسعت دارد مستحب است نماز را بشکند.[17] (شکستن نمازهاى مستحبى حتى از روى اختیار جایز است.[18]
در پنججا حمد باید آهسته خوانده شود: 1. نماز ظهر و عصر 2. قضاى نمازهاى ظهر و عصر 3. نماز احتیاط 4. حمدى که به جاى تسبیحات اربعه خوانده مى شود 5. مأمومى که در نماز جماعت وظیفه دارد حمد و سوره را بخواند (و اگر مأموم صداى حمد و سوره امام جماعت را در نمازهاى جهریه نمى شنود مى تواند حمد و سوره را آهسته بخواند)
پنجچیز در نماز کلام اضافى محسوب نمى شود: 1. جواب سلام که واجب است[19] 2. صلوات در حین گفتن یا شنیدن نام پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم)[20] 3. ذکر[21] 4. خواندن بخشى از قرآن در هر جاى نماز غیر از سوره هاى سجده[22] 5. جواب عطسه کننده (هنگامى که نمازگزار عطسه کرد شنونده مى گوید: یرحمکم الله و نمازگزار مى تواند در پاسخ بگوید یغفر الله لکم)[23]
در پنججا شرکت در نماز جماعت واجب است: 1. نذر 2. عهد 3.قسم (اگر کسى نذر کند چنانچه مشکل من حل شود براى مدتى نمازم را به جماعت مى خوانم یا با خدا عهد و پیمان ببندد که پروردگارا
من متعهد مى شوم در نماز جماعت شرکت نمایم یا قسم مى خورد که نمازم را به جماعت مى خوانم، نماز جماعت بر آن شخص واجب مى شود) 4. وسواسى (اگر کسى مبتلا به وسواس در نماز باشد به گونه اى که اگر بخواهد دست از وسواسى بردارد چاره اى جز شرکت در نماز جماعت ندارد، شرکت در نماز جماعت بر او واجب است.[24] 5. دستور پدر و مادر (اگر پدر یا مادر به فرزند خود امر کند که نماز را به جماعت بخواند چون اطاعت امر پدر و مادر واجب است، بنا بر احتیاط واجب باید نماز را به جماعت بخواند).[25]
معاملات باطل پنجمورد است: 1. خرید و فروش عین نجس مانند شراب 2. خرید و فروش مال غصبى 3. خرید و فروش چیزهایى که مال نیست (مانند فروختن پرندگان آسمان) 4. معامله چیزى که منافع معمول آن حرام است 5. معامله اى که در آن ربا باشد.[26]
آبى که با آن مخرج بول و غائط را مى شویند با پنج شرط پاک است: 1. بو یا رنگ یا مزه نجاست نگرفته باشد 2. نجاستى از خارج به آن نرسیده باشد 3. نجاست دیگرى مثل خون با بول و غائط بیرون نیامده باشد 4.ذره هاى غائط در آب پیدا نباشد 5. بیشتر از مقدار معمول نجاست به اطراف مخرج نرسیده باشد.[27]
شکار با اسلحه پنجشرط دارد: 1. آن که اسلحه شکار مثل کارد برنده باشد یا مثل نیزه و تیر تیز باشد 2. کسى که شکار مى کند مسلمان یا بچه مسلمان باشد 3. اسلحه را براى شکار کردن حیوان به کار ببرد و اگر اتفاقاً حیوانى را بکشد آن حیوان پاک نیست 4. در وقت به کار بردن اسلحه نام خدا را ببرد و اگر عمداً نام خدا را نبرد شکار حلال نمى شود 5. وقتى به حیوان برسد که مرده باشد یا اگر زنده است، به اندازه سر بریدن آن وقت نباشد.[28]
عقد ازدواج پنجشرط دارد:
1. به عربى صحیح خوانده شود و اگر خود مرد و زن نتوانند صیغه را به عربى صحیح بخوانند، به هر لفظى که صیغه را بخوانند صحیح است و لازم هم نیست که وکیل بگیرند، اما باید لفظى بگویند که معنى «زوجت» و «قبلت» را بفهماند.
2. مرد و زن یا وکیل آنها که صیغه را مى خوانند قصد انشاء داشته باشند یعنى اگر خود مرد و زن صیغه را مى خوانند، زن به گفتن «زوجتک نفسى» قصدش این باشد که خود را زن او قرار دهد و مرد به گفتن «قبلت التزویج» زن بودن او را براى خود قبول نماید و اگر وکیل مرد و زن، صیغه را مى خوانند، به گفتن «زوجت و قبلت» قصدشان این باشد که مرد و زنى که آنان را وکیل کرده اند، زن و شوهر شوند.
3. کسى که صیغه را مى خواند باید بالغ و عاقل باشد، چه براى خودش بخواند یا از طرف دیگرى وکیل شده باشد.
4. اگر وکیل زن و شوهر یا ولى آنها صیغه را مى خوانند، در عقد، زن و شوهر را معین کنند مثلاً اسم آنها را ببرند یا به آنها اشاره نمایند. پس کسى که چند دختر دارد، اگر به مردى بگوید «زوجتک احدى بناتى» (یعنى زن تو نمودم یکى از دخترانم را) و او بگوید «قبلت» یعنى قبول کردم، چون در موقع عقد دختر را معین نکرده اند عقد باطل است.
5. زن و مرد به ازدواج راضى باشند، ولى اگر زن ظاهراً به کراهت اذن دهد و معلوم باشد قلباً راضى است عقد صحیح است.[29]
واجبات رکوع پنجچیز است: 1. خم شدن به قصد رکوع به اندازه اى که انگشتان دست به زانو برسد 2. ذکر رکوع 3. آرامش بدن در حین گفتن ذکر 4. ایستادن بعد از رکوع 5. آرامش بدن در حال ایستادن در حال رکوع.[30]
مجموعه احکام عملى اسلام به پنجدسته تقسیم مى شوند: 1. واجب 2. حرام 3. مستحب 4. مکروه 5. مباح.
عبادات مالى پنجنوع است و هریک مصرف ویژه دارد: خمس، زکات، کفاره، فطریه، صدقه.
شرایط مکان نمازگزار پنجچیز است: 1. غصبى نباشد 2. متحرک نباشد 3. داراى نجاست مسریه نباشد 4. سقف آن کوتاه نباشد 5. مسطح باشد.
کانال تبلیغی علمدار
مجری و طراح جنگ شادی و جشن تکلیف و کار با کودک و نوجوان
عمو اخوان09127482911
ما را در سروش و ایتا دنبال کنید